LEKSYKON

Sok z liści aloesu, w miąższu liści znajdują się aminokwasy egzogenne, stymulatory biogenne, aloina, żywice, antrazwiązki, niewielkie ilości witamin z grupy A, C, B1, B2, B3 i B12 (w ilościach śladowych). Zawiera także duże ilości biopierwiastków takich jak: potas, wapń, magnez, sód, fosfor, cynk, siarka, żelazo oraz śladowo krzem, mangan, nikiel, bor, glin, lit, chrom, miedź, molibden oraz bar.

• Mechanizm nawilżania tkankowego, zwłaszcza wprowadzanie wody z przestrzenie międzykomórkowe - to cecha, którą aloes zawdzięcza obecnym w swoim miąższu ligninom i mukopolisacharydom. Dzięki temu każdy krem o ponad 25% zawartości aloesu jest kremem o działaniu naturalnie nawilżającym.

• Regenerujące działanie aloesu przez wpływ na sprawność podziałów komórkowych. Krótko mówiąc- ta cecha służy „przypominaniu" skórze jej młodzieńczych czasów. Czyż nie jest to przyczyna popytu na kremy regenerujące wśród osób od trzydziestki wzwyż? Pamiętajmy o tym, że aloes działa w ten sposób niejako „u źródła", na poziomie komórkowym. Każdy krem aloesowy jest automatycznie kremem odmładzającym. Bogaty skład odżywczy miąższu aloesowego plus stymulacja mikrokrążenia skórnego - te cechy powodują, że kremy o wysokiej zawartości miąższu aloesowego są kremami odżywczymi. Witaminy, substancje mineralne, biostymulatory i wolne aminokwasy - to wszystko trafia wprost do skóry, tym chętniej, że chwilowo ożywione krążenie krwi w naczyńkach włosowatych sprawniej wykonuje swoją dotleniającą powinność.

• Stymulacja fibroblastów - komórek produkujących kolagen i elastynę. Nasza skóra składa się w 72% z włókien kolagenowych, czyli stanowią one jej główną składową. Przestrzenie między włókienkami kolagenu wypełniają m.in. mukopolisacharydy. Dopóki cała ta konstrukcja buduje się i regeneruje prawidłowo, skóra zachowuje młodzieńczą zwartość i elastyczność. Gdy fibroblasty zaczynają produkować zbyt mało kolagenu lub ulega on zwłóknieniu, zaczynamy obserwować na skórze symptomy jej starzenia się. Aloes potrafi zmusić fibroblasty do bardziej efektywnej pracy. Ma to ten efekt kosmetyczny, że większość kremów aloesowych ma działanie liftingujące. Aby uzyskać to działanie, jeden warunek musi być bezwzględnie spełniony - użyty do produkcji kremu aloes nie może zawierać aloiny. Wykazano bowiem, że aloina działa na fibroblasty wyjątkowo niekorzystnie. Pozbawiony jej aloes działa dodatkowo jako silny antyutleniacz, który chroni włókna kolagenowe przed utlenieniem.

• Naturalny filtr UVA i UVB: Związki antrachinonowe, które znajdują się głównie w skórce aloesu, znaleźć można w niewielkich ilościach także i w miąższu naszej roślinki. Zawartość ich jest jednak wystarczająca na to, aby czysty aloes wykazywał jedną z unikalnych w świecie roślinnym cech - pochłaniania części ultrafioletowego promieniowania słonecznego - to właśnie potrafią czynić antrachinony. Przeczyszczająca aloina, barbaloina, czy emodyna płynące w kanalikach liściennych skórki aloesowej, bronią bezcennej zawartości wnętrza liścia przez niszczącym działaniem promieni UVA i UVB. Ich chemiczni bracia, obecni w śladowych ilościach w miąższu, stanowią naturalną zaporę przeciwko promieniom słonecznym, stąd każdy krem o wysokiej zawartości miąższu aloesowego jest również kremem ochronnym. Ponieważ tak zwany naturalny faktor przeciwsłoneczny aloesu nie jest zbyt wysoki (ok. 2 do 5 w europejskiej skali 0-25), wiele firm decyduje się na wzmocnienie go przez dodatek innych popularnych substancji o działaniu ekranującym. Aloesowe kremy do opalania, nawet jeśli dodano do nich syntetycznych filtrów przeciwsłonecznych, są jednak bezkonkurencyjne, gdyż jeszcze dodatkowo i bardzo dogłębnie chronią skórę przed przesuszeniem na słońcu, a także działają doraźnie kojąco w przypadku jakichkolwiek podrażnień termicznych. 

Pochodzenia roślinnego. Bylina o płożących się łodygach i dużych, białych lub różowych kwiatach wywodząca się z Włoch i Francji. Roślina ta ma w kosmetyce ogromne znaczenie, daje ekstrakty, olejki i cenny barwnik (1,3,4-trihydroksyflawon).

Oleisty, rozpuszczalny w wodzie ekstrakt zawiera: alfa-Bisabolol, olejki eteryczne, chamazulen i substancje gorzkie. Używany przy suchej, dojrzałej, wrażliwej, zanieczyszczonej skórze, do pielęgnacji skóry po kąpielach słonecznych, a także w dezodorantach, wodach po goleniu, pastach do zębów i wodach do higieny/płukania jamy ustnej. Działa na zapalenia hamująco, uspokajająco i leczniczo. Równie cenny jest olejek eteryczny o nucie górnej i nucie serca, do którego produkcji używane są kwiaty (otrzymywany poprzez ich destylację). Olejek ten daje wspaniałą, owocowo-ziołową, lekko słodkawą, ale wyraźnie ciepłą woń. Produkt ten ma właściwości uspokajające, rozpuźniające, tonizujące, odprężające, hamujące zapalenia, łagodzące bóle. Przeznaczony dla suchej, wrażliwej, szorstkiej, podrażnionej skóry, stosowany również przy ukąszeniach przez owady. W mieszaninach (z innymi olejkami/olejami roślinnymi) używany do lampy zapachowej, do olejków do kąpieli i masażu przy nerwowości, bezsenności i stresie. Ogólnie dobrze tolerowany.

Barwnik z rumianu rzymskiego, w naparach o wyższych stężeniach, działa na włosy rozjaśniająco, dlatego też używany do płukanek i szamponów przeznaczonych szczególnie do jasnych włosów.

Występuje także jako docosyltrimethylammonium chlorku lub BTAC-228, jest drażniącą, toksyczną i łatwopalną, żółtą, wosko - podobną substancją organiczną. Używany jako środek antystatyczne i dezynfekujący. Jest powszechnie używany w kosmetykach, takich jak odżywki, środki do farbowania włosów, pianki, a także w detergentach. Pochodzenia różnego. Półsyntetyczny składnik stosowany głównie w produktach do pielęgnacji włosów (m.in. szampony, odżywki, maski), który:

• jest substancją aktywnie myjących, odpowiedzialną za gruntowne oczyszczanie skóry i włosów
• dobrze się wchłania i ma działanie wygadzające, dzięki któremu włosy odzyskują swój blask, miękkość i gładkość
• jest środkiem ułatwiającym rozczesywanie i zapobiegającym elektryzowaniu się włosów.

Behentrimonium Chloride, Guar Hydrosypropyltrimonium Chloride oraz podobny: Linoleamidepropyl PG-Dimonium Chloride Phosphate - detergenty syntetyczne, niestety podrażniające skórę i błony śluzowe. Podrażniają mieszki włosowe sprzyjając infekcji paciorkowcowo-gronkowcowej. Mogą powodować wypadanie włosów i łupież. Uzależniają stan włosów od środka zawierającego te składniki (odstawienie preparatu powoduje np. bardzo szybkie przetłuszczanie włosów, łupież i wypadanie włosów, brak puszystości i połysku włosów).

Umożliwia uzyskanie stabilnych emulsji, dlatego często występuje w kremach, śmietankach i mleczkach. Ma postać białych płatków lub grudek. Rozpuszcza się w temperaturze ponad 48 stopni. Pod względem chemicznym jest to mieszanina alkoholu stearylowego i alkoholu cetylowego. Nie działa szkodliwie na skórę. Posiada właściwości matujące i zmiękczające. Najczęściej jest łączony z Ceteareth-20 lub Polysorbate 60. Dodatek do przezroczystych składników kosmetycznych w celu zmętnienia, aby utrudnić przenikanie światła . Substancja natłuszczająca, nadająca skórze miękkość, elastyczność i gładkość.

Pochodzenia roślinnego. Naturalny ekstrakt owoców cytrusowych. Bezbarwne, przeźroczyste kryształy (lub krystaliczny proszek) bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, alkoholu i eterze. Substancja występująca we wszystkich organizmach żywych. Szeroko stosowany w kosmetyce jako środek wspomagający działanie innych składników aktywnych. Składnik pomocniczy w ustawieniu wartości pH. Substancja maskująca (związki organiczne), którą dodaje się do środków kosmetycznych, aby mogła wytworzyć z jonami metali kompleks (całość) przez co może wpłynąć na stabilność i/lub wygląd kosmetyków. Citric Acid należy do kwasów AHA i działa na skórę lekko złuszczająco, dlatego też używany często w peelingach jako jeden ze składników.

Pochodzenia chemicznego. Pochodna silikonu. Używana jako emulgator lub koemulgator w emulsji typu W/O (woda w oleju) lub typu woda w silikonie, np. w preparatach przeciwsłonecznych. W produktach do pielęgnacji włosów ma za zadanie ułatwić rozczesywanie i zapobiegać elektryzowaniu się włosów. Substancja natłuszczająca, nawilżająca, wygładzająca

Wyciąg ze skrzypi polnego, regeneruje, wpływa na metabolizm kolagenu, jest składnikiem antyłupieżowym oraz zapobiega łamliwości i rozdwajaniu się włosa. Jako medium ekstraktu używany jest glikol propylenowy, w przeciwieństwie do glikolu etylenowego nie jest toksyczny.

Pochodzenia różnego. Gliceryna może mieć pochodzenie zwierzęce (łój), roślinne (oleje - kwasy tłuszczowe) a także petrochemiczne (ropa naftowa). Słodkawa w smaku, przejrzysta ciecz o konsystencji syropu. Z powodu swojej struktury należy do alkoholi. Substancja bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie i alkoholu (we wszystkich proporcjach), nierozpuszczalna w tłuszczach.

Używana w kosmetyce głównie jako środek utrzymujący wilgoć. Jest substancją wchodzącą w skład naturalnego czynnika nawilżającego, sprawia, że skóra jest miękka, elastyczna i gładka. W wysokich stężeniach działa antyseptycznie, może jednak przy takiej ilości podrażniać błony śluzowe.

Gliceryna jest mocno higroskopijna, w preparatach do pielęgnacji skóry (w zależności od stężenia) może mieć również niekorzystne działanie. Przy niedostatecznej wilgotności powietrza szybko pozbywa/odciąga wodę ze skóry co doprowadza często do wysuszenia naskórka.

Gliceryna stosowana jest w żelach do mycia ciała, szamponach, kremach, pastach do zębów, preparatach do pielęgnacji włosów. Używana jest także jako dodatek do kosmetyków z dużą zawartością alkoholu, aby uczynić je nie do spożycia.

Oznaczenie "Glycerin vegetal" odnosi się do gliceryny pochodzenia roślinnego.

Składnik o pH neutralnym dla skóry głowy. Jako białko jest głównym składnikiem budulcowym łodygi i osłonki włosa, produkowanym w mieszkach włosowych. Wnętrze łodygi włosa zwane korą, zbudowane jest ze spiralnie skręconych włókienek keratyny połączonych ze sobą poprzecznymi wiązaniami siarczkowymi, które odpowiadają za elastyczność włosa. Keratyna wchodzi również w skład zewnętrznej osłonki włosa, od ciągłości której zależy zdrowy i błyszczący wygląd włosów oraz brak tendencji do rozdwajania. Hydrolizat keratyny otrzymywany z wełny owczej, ma postać płynnego roztworu, rozpuszczalnego w wodzie, zawierającego mniejsze cząsteczki protein keratynowych, które wnikają do wnętrza włosa. Skład aminokwasowy keratyny hydrolizowanej jest podobny do ludzkiego włosa i charakteryzuje się wysoką zawartością aminokwasów siarkowych: cystyny i metioniny, które odpowiadają za prawidłową, wewnętrzną strukturę włosa. Dzięki tym własnościom, keratyna:

• wyczuwalnie wzmacnia włosy, poprawia ich elastyczność i sprężystość, dodaje im połysku, gładkości i zdrowego wyglądu,
• zwiększa objętość włosów,
• poprawia ich wytrzymałość mechaniczną, dzięki czemu nie ulegają one łamaniu podczas czesania,
• redukuje skłonności do rozdwajania się końcówek,
• poprawia skręt włosów i ułatwia ich układanie,
• stosowana regularnie, przedłuża skręt włosów po trwałych ondulacjach,
• zwiększa stopień nawilżenia włosów,
• chroni włosy przed wysuszającym działaniem zbyt silnych detergentów stosowanych w szamponach,
• dzięki zawartości siarki, wpływa również korzystnie na skórę głowy, działa przeciwłupieżowo i łagodząco,
• wykazuje wysokie powinowactwo do włosów zniszczonych, na zasadzie cementu wypełnia i reperuje uszkodzenia włosów.

Dzięki taninom – grupie organicznych związków chemicznych zbudowanych z wielu cząsteczek kwasu galusowego i D-glukozy, które mogą tworzyć wiązania wodorowe z proteinami , ale też są antyutleniacz i tworzy powłokę na powierzchni włosa, działa antybakteryjnie, reguluje procesy wydzielania sebum oraz zapobiega utracie wody i regeneruje dzięki tworzeniu okluzji wokół włosa.

Pochodzenia chemicznego. Środek konserwujący najczęściej używany z innymi parabenami i/lub fenoksyetanolem do produktów kosmetycznych. Działanie jego jest w lekko kwaśnym zakresie (pH) przeciw drożdżom i pleśni, mniej skuteczny przeciwko bakteriom. Bardzo źle rozpuszczalny w wodzie. Należy do najczęściej używanych konserwantów.

Pochodzenia chemicznego. Środek konserwujący najczęściej używany z innymi parabenami i/lub fenoksyetanolem do produktów kosmetycznych. Działanie jego jest w lekko kwaśnym zakresie (pH) przeciw drożdżom i pleśni, mniej skuteczny przeciwko bakteriom. Źle rozpuszczalny w wodzie. Należy do najczęściej używanych konserwantów.

Są to związki powierzchniowo czynne. Powszechnie uznawane są za typowe detergenty syntetyczne. Są obecnie są niemal w każdym toniku, balsamie, żelu myjącym, zmywaczu, szamponie i płynie do kąpieli. Uważa się, że powodują przesuszenie skóry, zaburzają wydzielanie łoju i potu, upośledzają czynności gruczołów apokrynowych, podrażniają skórę, wywołują świąd i wypryski. Krąży również opinia, że SLS i SLES wchodzące w skład kosmetyków mogą być rakotwórcze i są mutagenami uszkadzającymi materiał genetyczny.

Aby rozwiać te wątpliwości CIR przeprowadził badania, wynikiem jest informacja, że Sodium Laureth Sulfate można spokojnie używać w kosmetykach nawet do stężenia 50%. Natomiast Sodium Lauryl Sulfate jest bezpieczny, gdy jego zawartość w kosmetyku pozostającym na skórze nie przekracza 1%, natomiast w produktach zmywalnych może być dowolna.

Pełni dużą rolę w procesach metabolicznych, jak w przemianach energetycznych cukrów i tłuszczów. Bierze udział w budowie komórek, odpowiada za rozwój układu nerwowego i czynności nadnerczy. Jest składnikiem skóry i włosów. W kosmetykach jest stosowany D-pantenol, ponieważ sama witamina B5 nie przenika przez warstwę rogowa naskórka i dlatego w preparatach zewnętrznych jest stosowana w postaci prowitaminy D-pantenolu. Pantenol doskonale przenika przez naskórek i dociera do głębokich warstw skóry właściwej. Łatwo penetruje on w głąb skóry, włosów i paznokci. Wykazuje zdolność przyciągania i zatrzymywania wody, a więc dobrze nawilża skórę i zmniejsza suchość starczej skóry, powodując jej wygładzanie nie dając, w przeciwieństwie do tłuszczów, wrażenia nadmiernego natłuszczania.

• Jest silnie działającym stymulatorem wzrostu i odnowy komórek, zarówno naskórka jak i skóry właściwej. Pantenol stosowany na skórę przyśpiesza syntezę lipidów i białek. Łagodzi podrażnienia i nieprzyjemne objawy wywołane substancjami podrażniającymi. Stymuluje podziały komórek naskórka, przyspieszając procesy gojenia mikro- i makrouszkodzeń naskórka, wywołanych przez czynniki mechaniczne, jak również oparzenia słoneczne i choroby skóry.
• Dobrze chroni przed promieniowaniem UV.
• Jest on aktywny biologicznie, całkowicie nietoksyczny, nie powoduje uczuleń i podrażnień. Jest łatwo rozpuszczalny w wodzie i alkoholu etylowym, trwały w zakresie pH 4,5 do 7,5.
• D-pantenol stosowany w preparatach do włosów nawilża włókno włosowe, poprawia podatność włosów na czesanie, zmniejsza skłonność włosów do rozdwajania, poprawia stan uszkodzonych włosów, pogrubia je. Bardzo często bywa stosowany z fitantriolem, który wspomaga utrzymanie poziomu wilgoci we włosach, chroni włosy przed mechanicznymi uszkodzeniami, wpływa dodatnio na adsorpcję D-pantenolu i aminokwasów na włosach i nadaje matowym włosom odpowiedni połysk.

Pełni przede wszystkim dwa zadania. Po pierwsze witamina E i jej pochodne wykazują korzystne oddziaływanie na skórę i włosy zarówno na poziomie leczniczym jak i pielęgnacyjnym. Badania kliniczne na bezwłosych myszach i świnkach morskich oraz ludziach udowodniły, że wolna witamina E (tokoferol) jak i jej estry jest wchłaniana przez skórę, włosy i absorbowana przez warstwę rogową naskórka. Po drugie pełni ona funkcję naturalnego i skutecznego przeciwutleniacza lipidowych składników kosmetyków. Innymi słowy jest ona doskonałym naturalnym konserwantem, który zapewnia stabilność preparatu kosmetycznego chroniąc jego składniki przed zniszczeniem i rozkładem. Jeśli chodzi o postać witaminy E stosowanej w kosmetyce to wykorzystuje się:

• alfa- tokoferol pełniący funkcję antyutleniacza, stosowany w stężeniu od 0,05 - 0,5%.
• estrowe pochodne witaminy E, które są bardziej stabilne i najczęściej używane np. octan alfa-tokoferylu ( tocopheryl acetate)- najbardziej popularny, spotyka się również palmitynian, stearynian i linolenian tokoferylu. Stosowane są one najczęściej w stężeniu 0,5 - 5 %. Wiele firm produkuje obecnie i wykorzystuje w recepturze swych kosmetyków syntetyczną wit. E i jej estrowe pochodne.
• Stosowane są także naturalne oleje roślinne bogate w witaminę E, takie jak olej z zarodków pszenicy lub kukurydzy.

Witamina E działa szczególnie efektywnie, kiedy jej cząsteczki zamykane są w małych nośnikach takich jak nanosomy, liposomy, które transportują, chronią i uwalniają ją we wnętrzu naskórka. Cechą charakterystyczną wit. E jest początkowe powolne tempo jej działania zarówno przy aplikacji zewnętrznej jak i wewnętrznej. Np. przy wieńcowej chorobie serca zwykle czeka się 5 do 10 dni, by witamina ta "weszła do akcji", a potem w ciągu 4 do 6 tygodni dostrzega się poprawę. Podobnie jest w przypadku zastosowania zewnętrznego wit. E. Widoczne efekty jej działania są zauważalne dopiero po 16 do 24 h regularnej aplikacji. Ogólnie można stwierdzić, iż wit. E dodawana do preparatów kosmetycznych hamuje procesy starzenia się skóry, związane z niszczącym działaniem akrtywnych form tlenu. Tokoferol działając na komórki naskórka bierze udział w usuwaniu zewnętrznych objawów starzenia skóry. Korzystne efekty działania witaminy E stosowanej w kosmetyce:

Przede wszystkim tak jak to już było wspominane działa ona jako "zmiatacz wolnych rodników", których powstawanie jest w dużej mierze indukowane promieniowaniem UV, chroniąc w ten sposób skórę przed przedwczesnym starzeniem. Nanoszone zewnętrznie preparaty o wysokiej zawartości witaminy E wnikają głęboko w wierzchnią, rogową warstwę skóry. W ciągu sześciu godzin witamina E zostaje umieszczona w błonie komórkowej skóry, po czym jest aktywowana i skutecznie uzupełnia groźne niedobory powstałe w skutek oddziaływania niekorzystnych warunków zewnętrznych. Jednak nie wszystkie kosmetyki zawierające witaminę E są jednakowo skuteczne. Kosmetyki, aby mogły przeciwdziałać powstawaniu wolnych rodników muszą zawierać co najmniej 5 % tej witaminy. Antyutleniające działanie witaminy E jest najbardziej efektywne, gdy występuje ona w parze z witaminą C. Witamina E oprócz tego, że sama walczy z wolnymi rodnikami, również wpływa na poprawę działania naturalnego enzymu obecnego w każdej komórce ciała- dysmutazy nadtlenkowej (SOD). Enzym ten jest odpowiedzialny za ochronę komórek przed reaktywnymi cząsteczkami tlenu, jednak pod wpływem promieniowania UV jego działanie zostaje osłabione, czemu skutecznie przeciwdziała witamina E, a zwłaszcza jej postać estrowa octan alfa-tokoferylu. Chroni ona również skórę przed poparzeniem słonecznym, wywołanym promieniowaniem UVB. Przy miejscowym zastosowaniu alfa-tokoferolu lub octanu alfa-tokoferylu typowe objawy poparzenia skóry promieniowaniem UVB czyli rumień, obrzęki i nadmierna wrażliwość występują w znacznie mniejszym stopniu, ulegają zmniejszeniu nawet o 40-50 %. Ponadto stwierdzono, że codzienne stosowanie octanu tokoferylu przez 5 kolejnych dni - prowadziło do pełnego zahamowania zmian rumieniowych nawet w miejscach narażonych na 1-3 krotne przekroczenie minimalnych dawek promieniowania wywołujących poparzenie. Dlatego też słusznym jest dodawanie witaminy E do preparatów przeciwsłonecznych chroniących przed promieniami UV. Witamina E potrafi również podwyższać wartość faktora SPF. Współczynnik SPF podaje w jakim stopniu dany preparat kosmetyczny chroni przed promieniowaniem UVB. Przed latem, kiedy to promieniowanie UVB jest o wiele mocniejsze, warto przeprowadzić kurację kosmetykiem zawierającym co najmniej 5 % witaminy E, aby wzmocnić ochronę skóry i zapobiec tzw. fotostarzeniu czyli przedwczesnemu starzeniu skóry spowodowanemu niekorzystnym działaniem promieniowania słonecznego. Wykazano również, że regularna aplikacja preparatów pielęgnacyjnych skórę zawierających witaminę E, pozwala zredukować ilość komórek, które zostały uszkodzone promieniami słonecznymi np. w przypadku nadmiernego opalania. Witamina E ma działanie przeciwzapalne, przyspiesza gojenie się ran, wpływając efektywnie na odtwarzanie się nowej tkanki. Ponadto chroni ona przed wysuszeniem oraz osłabieniem elastyczności naskórka. Cechą charakterystyczną cery dojrzałej jest jej wysuszenie, spowodowane mniejszą zdolnością wiązania wody. Witamina E, wywierając działanie ochronne na lipidy błon komórkowych podwyższa zdolność wiązania wody przez skórę. Stwierdzono, że krem zawierający octan tokoferolu aplikowany na szorstką i zniszczoną skórę zmniejsza utratę wody poprzez naskórek. Efektywność witaminy E wzrasta przy wielokrotnym, regularnym stosowaniu. W badaniach klinicznych przeprowadzonych u kobiet między 40 a 60 rokiem życia, po 4-tygodniowym stosowaniu kremu zawierającego 5% witaminy E zaobserwowano wyraźną poprawę stanu skóry oraz wygładzenie zmarszczek. Zapobiega powstawaniu i w pewnym stopniu zmniejsza przebarwienia skóry, pojawiające się u starszych osób. Witamina E wykazuje również korzystne działanie na włosy. Badania przeprowadzone z zastosowaniem szamponu i odżywek zawierających 1 % octany tokoferylu na włosy naturalne i farbowane udowodniły, że wit. E kumuluje się we włosach i poprawia ich kondycję przy czym większą kumulację obserwowano w przypadku włosów zniszczonych.